Postanowieniem nr rej . 505 / 2016 PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 21 października 2016 r. o nadaniu orderów Na podstawie art. 138 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. oraz ustawy z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach (Dz. U. z 2015 r. poz. 475 i 1266 oraz z 2016 r. poz. 1948) za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej odznaczeni zostają: KRZYŻEM KOMANDORSKIM Z GWIAZDĄ ORDERU ODRODZENIA POLSKI pośmiertnie Koba Roman, (…) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej A. Duda
Ś.P. Roman Koba – polski żołnierz, wybitny działacz polonijny, długoletni Prezes Kongresu Polaków w Szwecji.
W czasie wojny nieprzejednany w walce z okupantami o niepodległość Ojczyzny, po wojnie oddany pracy społecznej dla Polaków w Polsce i na obczyźnie.
Roman Koba to przedstawiciel wybitnego pokolenia Polaków, które wychowało się w etosie służby Ojczyźnie. Wybuch wojny sprawił, że przedstawiciele tego pokolenia stanęli na zew. Po przegranej Wojnie Obronnej 1939 roku, nie złożyli broni budując Polskie Państwo Podziemne – stanowiące ewenement nie mający swojego odpowiednika. Dwóch braci – Władysław i Roman Kobowie, pochodzących z rodziny o długich tradycjach katolickich i patriotycznych, stworzyło Pluton Dywersyjny „Rak”, będący starannie wyselekcjonowaną, elitarną grupą żołnierzy Kedywu Armii Krajowej. Żołnierze Plutonu przeprowadzali zadania stanowiące czynną walkę z okupantem m.in. ataki na oddziały armii niemieckiej, wyzwalanie obozów pracy, prowadzenie dywersji kolejowej, ale również szkolenie kadr do walki w powstaniu powszechnym.
Dla żołnierzy Plutonu rok 1945 nie przyniósł zakończenia wojny, a jedynie zmianę okupanta i warunków walki. Rozpoczęli oni kolejny rozdział tworząc podziemie niepodległościowe walczące z reżimem narzuconym przez Sowietów.
Różnie potoczyły się losy żołnierzy Plutonu Dywersyjnego „Rak”, niekiedy tragicznie. Bracia Kobowie trafili do Szwecji, gdzie zaangażowali się w prace emigracji niepodległościowej.
Znamienne są słowa ostatniego żyjącego dziś żołnierza Plutonu „Rak”, sędziego Sądu Najwyższego w st. spoczynku Bogusława Nizieńskiego o tym, że walka o Polskę, o którą oni walczyli trwa nadal – toczy się w świadomości narodu.
Przygotowana prelekcja przeniesie nas do Polski tamtych lat.
Zobaczymy II Rzeczypospolitą, czasy wojny i okupacji, reżimu PRL oraz czasy najnowsze widziane oczami Romana Koby oraz jego towarzyszy broni. Przedstawione zostaną również niepublikowane dotąd dokumenty archiwalne oraz relacje świadków historii.
