Oddanie hołdu Powstańcom Śląskim, których odwaga umożliwiła powrót części Górnego Śląska do odrodzonej Rzeczypospolitej, kultywowanie pamięci o osobach walczących o niepodległość, upowszechnienie wiedzy o trzech powstańczych zrywach w świadomości Polaków stały się głównymi motywami prezydenckiego projektu ustawy o ustanowieniu dnia 20 czerwca Narodowym Dniem Powstań Śląskich.
Kształtowanie granic odrodzonego Państwa Polskiego rozpoczęło się po zakończeniu I wojny światowej i ogłoszeniu niepodległości Polski w listopadzie 1918 roku. Dla Górnego Śląska i ludności pragnącej przyłączenia tej ziemi do Polski był to dopiero początek drogi.
W kolejnych latach miały miejsce dwa Powstania Śląskie w 1919 i 1920 roku.
Zgodnie z Traktatem Wersalskim o podziale Górnego Śląska miał zdecydować wynik plebiscytu z 20 marca 1921 r. W miastach wyniki głosowania przechylały się na korzyść Niemiec, ale gminy, stanowiące większa część obszaru G. Śląska, głosowały za Polską.
Organ wykonawczy Traktatu Wersalskiego planował ogłosić z początkiem maja 1921 r., podział Górnego Śląska. W granicach Polski miały się znaleźć takie miasta jak Pszczyna, Wodzisław, Żory i Rybnik oraz Tychy z okolicznymi miasteczkami. Pozostały teren plebiscytowy z przemysłem miał znaleźć się w granicach Niemiec.
Odpowiedzią na niekorzystną dla Polski propozycję podziału Górnego Śląska był wybuch III Powstania Śląskiego, na którego czele stanął Wojciech Korfanty. W III Powstaniu Śląskim walczyło kilkadziesiąt tysięcy Powstańców Śląskich.
W pierwszej fazie Powstańcy zdołali opanować prawie cały obszar plebiscytowy. Powstanie trwało od 2 maja do 5 lipca 1921 r. Najkrwawsze walki toczyły się w bitwie pod Górą św. Anny pod koniec maja i w czerwcu.
Dzięki Wojciechowi Korfantemu i Powstańcom Śląskim walczącym w III Powstaniu, Rada Ambasadorów, organ wykonawczy Traktatu Wersalskiego, zdecydowała 20 października 1921 r. o korzystniejszym dla Polski podziale Śląska.
Zarówno Rząd Polski jak i Niemiecki, zaakceptowały zatwierdzony podział Górnego Śląska i nową granicę Polski z Niemcami. W granicach Polski znalazła się znacząca część Górnego Śląska.
Dzień 20 października 1921 r. to dzień powrotu Śląska do Macierzy.
W granicach Polski znalazły się m.in. Katowice, Świętochłowice, Rybnik, Królewska Huta (obecny Chorzów), Lubliniec, Tarnowskie Góry i Pszczyna. Podział był też korzystny dla Polski gospodarczo – na przyłączonym terenie znalazły się: 53 z 67 istniejących kopalni, 22 z 37 wielkich pieców oraz 9 z 14 stalowni.
Nie byłoby takiego rozwoju gospodarczego i postępu w II Rzeczypospolitej bez wywalczonej w Powstaniach Śląskich znaczącej części G. Śląska z kopalniami, hutami i stalowniami.
20 czerwca w Narodowy Dzień Powstań Śląskich możemy oddać cześć Powstańcom Śląskim, którzy walczyli i tym co polegli w powstaniach oraz pomordowanym przez niemieckiego agresora w zbrodni wykonanej pod niemieckim kryptonimem: Intelligenzaktion. (Intelligenzaktion dla Niemców znaczy Inteligentna niemiecka akcja na Polakach.)
Poniżej link do pieśni – „Powrót Śląska do Macierzy” Pieśń przedstawia dzieje Śląska na tle wydarzeń historycznych Polski i Europy, ważnych dla odzyskania niepodległości naszej Ojczyzny i powrotu Śląska do Macierzy.
Pieśń była napisana by uczcić pamięć Powstańców Śląskich.
Krystyna Andrzejewska
